Udzielając pierwszej pomocy osobie poszkodowanej, należy zwrócić uwagę na wiele kwestii. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, ale jego funkcje oddechowe są zachowane, zaleca się ułożenie jego ciała w pozycji bocznej bezpiecznej. Jest to pozycja zalecana z wielu powodów, która pozwala zabezpieczyć drożność dróg oddechowych poszkodowanego.

Pozycja boczna bezpieczna, inaczej pozycja boczna ustalona, to jedna ze wskazanych pozycji umożliwiających utrzymanie drożności dróg oddechowych pacjenta nieprzytomnego. Stosuje się ją w przypadku osób samodzielnie oddychających i chroni ona przed zakrztuszeniem się poszkodowanego wymiocinami lub krwią. Zasady prawidłowego ustawienia ciała osoby nieprzytomnej w pozycji bocznej ustalonej powinien znać każdy. Podpowiadamy, kiedy pozycja boczna bezpieczna jest wskazana i dlaczego, a także kiedy nie należy z niej korzystać. Dowiesz się również, jak powinna wyglądać pozycja boczna bezpieczna – w punktach przedstawiamy, jak ułożyć ciało poszkodowanego w tej pozycji.

Co to jest pozycja boczna bezpieczna i kiedy się ją wykorzystuje?

Pozycja boczna bezpieczna, znana również jako pozycja boczna ustalona, to główny element prawidłowej pierwszej pomocy przedmedycznej. Wykorzystuje się ją w przypadku pacjentów nieprzytomnych, u których zachowane są czynności oddechowe i krążenie. Pozycja bezpieczna boczna pomaga zadbać o bezpieczeństwo poszkodowanego do czasu przyjazdu karetki – umożliwia utrzymanie drożności jego dróg oddechowych oraz chroni przed zagrażającym życiu zadławieniem. Zabezpiecza nieprzytomnego przed zapadającym się językiem, a także zakrztuszeniem się śliną, treścią pokarmową (wymiociny) czy krwią. 

Pozycja boczna bezpieczna krok po kroku – jak ułożyć poszkodowanego?

Ułożenie ciała oddychającego poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej pomoże zadbać o jego bezpieczeństwo do czasu przybycia pomocy medycznej. Jak prawidłowo powinna być wykonana pozycja boczna bezpieczna? Przejdźmy przez tę procedurę krok po kroku:

  1. Jeśli poszkodowany ma na sobie okulary, kolczyki czy inne przedmioty niebezpieczne/przeszkadzające przy leżeniu na boku, należy je zdjąć.
  2. Poszkodowanego układamy na wznak z wyprostowanymi nogami.
  3. Rękę poszkodowanego znajdującą się bliżej nas ustawiamy w pozycji prostopadłej do jego ciała, a następnie zginamy w łokciu i układamy dłonią skierowaną ku górze.
  4. Drugą rękę poszkodowanego przekładamy górą nad klatką piersiową, by wierzch dłoni znalazł się pod jej policzkiem.
  5. Nogę poszkodowanego znajdującą się dalej od nas zginamy w kolanie, dbając o to, aby jego stopa pozostawała na podłożu. 
  6. Łapiąc za dalszą nogę i ramię poszkodowanego, delikatnie przekręcamy go na bok, by odwrócił się w naszą stronę.
  7. Górną nogę ułożonego na boku poszkodowanego układamy tak, aby zachować kąty proste zgięcia w stawach biodrowych i kolanowych.
  8. Odchylamy głowę poszkodowanego, by zadbać o drożność dróg oddechowych. Odchyloną głowę opieramy na wierzchu dłoni poszkodowanego.
  9. Okrywamy ciało poszkodowanego folią termiczną, kocem lub kurtką, by chronić je przed wychłodzeniem. 
  10. Regularnie kontrolujemy stan poszkodowanego oraz jego funkcje oddechowe, aż do przyjazdu pomocy medycznej.
     

Informacje o tym, na czym polega udzielanie pierwszej pomocy krok po kroku, w tym również jak powinna być wykonana pozycja boczna bezpieczna, przekażą Ci doświadczeni instruktorzy na profesjonalnym kursie pierwszej pomocy przedmedycznej. Odbyte szkolenie z pierwszej pomocy może uratować czyjeś życie, a to jest bezcenne. 

Na którym boku należy ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej bezpiecznej?

Gdy poszkodowany jest nieprzytomny, ale samodzielnie oddycha, najbezpieczniejsza będzie dla niego pozycja boczna bezpieczna. Na którym boku należy ułożyć osobę nieprzytomną? Należy wiedzieć, że strona ułożenia ciała w przypadku pozycji bocznej bezpiecznej w większości przypadków nie ma znaczenia. Zależnie od okoliczności, może być to zarówno lewa strona, jak i prawa strona.
Nieco inaczej będzie wyglądać pierwsza pomoc, jeśli to u kobiety w ciąży ma być zastosowana pozycja boczna ustalona. Prawy czy lewy bok w tym przypadku będzie najlepszy? Jeśli udzielasz pierwszej pomocy przedmedycznej pacjentce w ciąży, zawsze pamiętaj o konieczności ułożenia jej na lewym boku. Jest to bardzo ważne, gdyż ułożenie na prawym boku mogłoby prowadzić do ucisku płodu i macicy na żyłę główną dolną oraz przyczynić się do problemów krążeniowych w aorcie brzusznej.

Pozycja boczna ustalona – kiedy nie należy jej stosować?

Nie w każdym przypadku powinno się układać ciało poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej. Przeciwwskazania do jej zastosowania również istnieją, o czym należy pamiętać. Pozycja bezpieczna boczna nie powinna być stosowana:

  • przy urazach kręgosłupa i rdzenia kręgowego lub choć przy ich podejrzeniu (np. udzielamy pierwszej pomocy po upadku z wysokości czy po wypadku komunikacyjnym, gdy ryzyko uszkodzenia kręgosłupa jest wysokie);
  • przy urazach miednicy, gdyż łatwo wówczas o uszkodzenie dużych naczyń krwionośnych oraz o krwotok wewnętrzny;
  • przy urazach klatki piersiowej lub w obrębie brzucha;
  • przy złamaniach kończyn lub kości czaszki;
  • jeśli przy ocenie stanu poszkodowanego nie wykryliśmy oddechu i krążenia – wówczas niezwłocznie przystępujemy do resuscytacji krążeniowo-oddechowej.

W wyżej wymienionych sytuacjach pozycja boczna bezpieczna nie może zostać zastosowana i należy pozostawić osobę poszkodowaną w tzw. pozycji zastanej.