Udzielanie pierwszej pomocy bywa stresujące dla osoby, która np. nie pamięta w jaki sposób wykonać opatrunek. Pierwsza pomoc przedmedyczna w wielu sytuacjach przesądza o zdrowiu i życiu poszkodowanego, dlatego należy wiedzieć, jak jej prawidłowo udzielić. By w stresie nie działać chaotycznie, warto nauczyć się podstawowych schematów wykorzystywanych w ratownictwie. Prosty akronim ABCDE wskaże Ci krok po kroku, jak udzielać pierwszej pomocy.

Badanie ABCDE to rozszerzenie prostego schematu oceny drożności dróg oddechowych, oddechu i krążenia ABC. Pierwsza pomoc z wykorzystaniem tego schematu obejmuje dodatkowo ocenę przytomności i świadomości poszkodowanego oraz ocenę nieprawidłowości ciała poszkodowanego, w tym ewentualnych złamań, asymetrii itd. Akronim wskazuje krok po kroku, jak prawidłowo udzielić pierwszej pomocy, wtedy gdy to czas i zdecydowane działanie są najważniejsze.

Pierwsza pomoc – ABC prawidłowej oceny stanu poszkodowanego

Prawidłowe udzielenie pierwszej pomocy osobie poszkodowanej jest ważne dla jej późniejszego zdrowia, a niekiedy wręcz decyduje o tym, czy dana osoba przeżyje. Przy udzielaniu pierwszej pomocy najważniejsza jest prawidłowa ocena stanu poszkodowanego. W stresie bardzo często działa się chaotycznie, zapominając o podstawach, dlatego warto korzystać ze sprawdzonych modeli, które krok po kroku wskazują, co powinniśmy zrobić. By ułatwić zapamiętanie kolejnych czynności w udzielaniu pierwszej pomocy, wykorzystuje się akronimy. Dobrym przykładem akronimu, jeśli chodzi o pierwszą pomoc, jest ABC. Ratownictwo wykorzystuje schemat ABC, by wskazać najważniejsze czynności, które należy wykonać, udzielając pierwszej pomocy. Na czym polega schemat ABC? Pierwsza pomoc obejmuje sprawdzenie drożności dróg oddechowych (A – airway), oddechu (B – breathing) oraz krążenia (C – circulation).

Wybierając się na dobry kurs pierwszej pomocy przedmedycznej, poznasz nie tylko wspomniany schemat pierwszej pomocy, lecz także schemat rozszerzający go, w przypadku którego pierwsza pomoc ABC przekształca się w szczegółowe badanie ABCDE pozwalające jeszcze lepiej ocenić  stan poszkodowanego.

Schemat pierwszej pomocy ABCDE: na czym polega?

Dobre szkolenie z pierwszej pomocy pozwoli Ci dobrze poznać schemat oceny stanu poszkodowanego ABCDE, którym posługują się również zespoły ratownictwa medycznego. W uproszczonej wersji ten schemat prezentuje się następująco:

  1. A – airway – należy sprawdzić, czy drogi oddechowe poszkodowanego są drożne. Jeśli będzie to wskazane, należy udrożnić jego drogi oddechowe;
  2. B – breathing – trzeba skontrolować, czy poszkodowany oddycha (metoda „patrz, słuchaj, wyczuj”) oraz sprawdzić częstotliwość oddechów. Jeśli poszkodowany nie oddycha, należy przeprowadzić resuscytację;
  3. C – circulation – należy sprawdzić krążenie (tętno oraz ocena koloru i ciepłoty skóry poszkodowanego) oraz ocenić, czy poszkodowany nie ma krwawień zewnętrznych. Jeśli takowe występują, koniecznie trzeba je zatamować. Zapewniamy też poszkodowanemu odpowiedni komfort termiczny;
  4. D – disability – oceniamy przytomność i świadomość poszkodowanego. Przydatna jest w tym przypadku skala AVPU:
    • A – alert – poszkodowany jest przytomny oraz jest zdolny do skupienia uwagi;
    • V – voice – poszkodowany reaguje na polecenia głosowe;
    • P – pain – poszkodowany reaguje na bodźce bólowe;
    • U – unresponsive – poszkodowany jest nieprzytomny i nie reaguje na bodźce.

Na tym etapie dodatkowo można przeprowadzić wywiad z poszkodowanym (o ile jest przytomny i świadomy). Warto wówczas wykorzystać schemat wywiadu SAMPLE, zadając pytania możliwie najbardziej dla poszkodowanego zrozumiałe:

  1. S – symptomy – pytamy, co się stało oraz jakie dolegliwości towarzyszą poszkodowanemu.
  2. A – alergie – pytamy o ewentualne uczulenia poszkodowanego.
  3. M – medykamenty – sprawdzamy, czy poszkodowany przyjmuje na stałe bądź tymczasowo jakieś leki (istotne informacje dla służb medycznych, które dojadą na miejsce).
  4. P – przebyte choroby – pytamy o ewentualne choroby przewlekłe i inne istotne medycznie okoliczności/informacje.
  5. L – lunch – sprawdzamy, kiedy poszkodowany jadł ostatni posiłek.
  6. E – eventy (zdarzenia) – zbieramy informacje dotyczące okoliczności zdarzenia czy inne kluczowe w danym momencie dane.

Później przyglądamy się obszarom ciała poszkodowanego, szukając urazów, otarć, asymetrii, potencjalnych zwichnięć, skręceń, złamań, krwotoków itd.

Dlaczego warto znać schemat ABCDE i wywiad SAMPLE?

Nie każdy z nas potrafi działać rozsądnie w stresie – nerwy sprawiają, że zapominamy podstawowych czynności, które wydają się oczywiste, gdy odbywamy przykładowo szkolenie z pierwszej pomocy dla pracowników. Aby działać szybko i prawidłowo, warto znać akronimy takie jak schemat ABCDE, skala AVPU czy wywiad SAMPLE, które wskażą nam krok po kroku kolejne czynności, które powinniśmy wykonać, by zwiększyć szansę osoby poszkodowanej na przeżycie.